کاربری جاری : مهمان خوش آمدید
 
خانه :: مقتل


جسارت به سر مطهر امام علیه السلام در مجلس یزید

درباره : روایت های بین راه شام و شهر شام
منبع : پژوهشی نو در بازشناسی مقتل سیدالشهدا ص ۳۶۵

وقتي‌ اهل بیت را به کاخ یزید بردند و یزید ملعون با سخنان کوبند و محکم امام سجاد علیه‌السلام و حضرت زینب سلام‌الله‌علیها رسوا شد و صحنه در حال عوض ‌شدن بر ضد يزيد بود، وقتي‌كار به اينجا كشيد و صحنه در حال عوض ‌شدن بر ضد يزيد بود، آن ملعون برخلاف همه مردم که متأثّر شده بودند با بی‌حیایی تمام، شراب زهرجان مي‌كرد و به ديگران هم تعارف مي‌كرد كه بخوريـد؛ اين شراب پيروزي ماست؛ حتّي در بعضي از كتب مقاتل به نقل از امام رضا علیه‌السلام آمده است که همراه شـراب خوردن، شطرنج هم بازي مي‌كرد و هر بار كه شراب مي‌خورد، ته‌مانـده‌اش را در كنار تشتي مي‌ريخت كه سر مطهّر امام علیه‌السلام در داخل آن بود.[1]


یزید در این مجلس گستاخی را به نهایت رسانده و چوب خیزرانی طلب کرد و با آن چوب به لب و دندان مبارک سیّدالشهدا علیه‌السلام می زد و اين اشعار را مي‌خواند:[2]

    لَيْـتَ أَشْيَـاخِـي بِبَدْرٍ شَهِدُوا                جَزِعَ الْخَزْرَجُ مِنْ وَقْعِ الْأَسَـلِ

    لَأَهَـلُّـوا وَ اسْتَـهَلُّـوا فَـرَحـاً                ثُـمَّ قَـالُوا يَا يَـزِيـدُ لَا تُشَـلَ‏

    قَدْ قَتَلْنَا الْقـَوْمَ مِنْ سَـادَاتِهِمْ                وَ عَـدَلْـنـَاهُ بِبَـدْرٍ فَـاعْـتَـدَل

لَسْتُ مِنْ خِنْدِفَ إِنْ لَمْ أَنْتَقِمْ                مِنْ بَنِي أَحْـمَدَ مَا كَـانَ فَـعـَل

(۱) اي كاش پدرانم كه در روز جنگ بدركشته شدند، شاهد اين منظره بودند كه چگونه طايفه خزرج به جزع و ناله افتاده است! (۲) اي كاش بودند و با شادي مي گفتند اي يزيد دستت درد نكند! (۳) ما به عدد كشتگان بدر از بزرگان و سادات آن‌ها كشتيم! (۴) من از نسل خندف نيستم، اگر نتوانم انتقام خود را از فرزندان احمد بگيرم! در اين زمان أَبُو بَرْزَة أَسْلَمِي[3]به يزيد ملعون نزديك شد و گفت: واي بر تو اي يزيد! آيا با چوب خيزران بر دندان حسين علیه‌السلام فرزند فاطمه زهرا (سلام الله علیها) مي‌زنـي؟ من خودم بارها ديدم كه پيغـمبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم دندان‌هاي حسين و برادرش حسن علیه‌السلام را مي‌بوسيدند و مي‌فرمودند: شما سـرور جـوانان بهشتيد؛ خدا بكشد كسي كه شما را مي‌كشد و او را لعنت کند و جايگاه او را جهنّم كه بد جايگاهي است قرار دهد! با اين سخنان، يزيد بيشتر عصباني شد و دستور داد أَبُو بَرْزَة أَسْلَمِي را در حالي كه به روي زمين مي‌كشيدند، كشان‌كشان از مجلس بيرون بردند.[4]

یادآوری: گاهی گفته مي‌شود يزيد در حالي كه امام حسين علیه‌السلام قرآن مي‌خواندند به لب و دندان امام چوب زد كه صحيح نيست. قرآن خواندن امام علیه‌السلام در چند جا بیشتر نبوده۱. سه مورد در شهركوفه بوده و هیچ کدام در حضور اهل بیت نبوده است. که از این سه مورد؛ دو موردش نیز در منابع دسته اول نیامده است. ۲. در منزل حران بين راه كوفه تا شام بوده که اسناد این موارد را قبلاً ذکر کردیم. ۳ . در بازار شام بوده كه در اينجا هم امام علیه‌السلام قرآن نخوانده‌اند[5]بلكه فردی که پیشاپیش نیزه حامل سر حضرت حرکت می‌کرده آیه ۹ سوره کهف را خوانده و سر امام علیه‌السلام پاسخ داده‌اند: عجیب‌تر از قصّه اصحاب کهف،کشتن و به تحفه فرستادن سر من است.[6]

شاید شما هم بسیار شنیده باشید که از امام سجّاد علیه‌السلام سؤال کردند کجا بر شما از همه سخت‌تر گذشت و امام سه مرتبه فرمودند الشام الشام الشام و سپس نحوه بستن آنها با طناب و وارد کردنشان به مجلس یزید را توضیح می‌دهند؛ ولی این قصّه در هیچ یک از مآخذ ما نیامده است و همانگونه که در صفحه ۲۲۱ تحریف شناسی عاشورا و تاریخ امام حسین آمده است حتّی درکتب دسته دوّم و سوّم وکتب نیمه معتبر هم چنین چیزی نیست، چنانچه در صفحة ۲۵۹ اربعین الحسینیه هم موارد اینگونه‌ای جُزء تحریفات و خرافات معرّفی می‌شود.

 


[1]. عیون اخبارالرضا ۲/۲۲؛ بحارالأنوار ۴۵/۱۷۶؛ جلاءالعیون ۶۰۸ ؛ منتهی الآمال ۵۰۶؛ نفس المهموم ۴۰۵؛ کبریت احمر ۲۵۱؛ ناسخ التّواریخ ۵۷۲ ؛ قمقام ۵۶۸ ؛ مهیج الأحزان ۶۹۰ ؛ مقتل جامع ۲/۱۲۴. توضیحات: در صفحات ۴۰۵ نفس المهموم  و ۵۲۲ کامل بهایی آمده حتّی شراب را بر سر امام ریخت، زنش سر نورانی سیّدالشهدا را برد و باگلاب شست شو داد.

[2]. این اشعار در بعضی از مقاتل همچون اَلبِدْءُ وَالتّاریخ، تاریخ الامم والملوک و الطبقات الکبری نیامده است در بعضی از مقاتل نیز بعد از سخنان ابوبرزه و بیرون بردنش از مجلس  یزید ذکر شده است. بیت سوّم و چهارم هم در الفتوح و فُصُولُ المُهِمَّۀ  کمی متفاوت آمده است و در اَنْسابُ الاَشْراف نیز نیامده است. و ابیات دوم و چهارم نیز در تَذْکِرَةُ الْخَواص و اِثْباتُ الْوَصیَّة کمی متفاوت آمده است. در تَسْلِیَةُ الْمُجالِسْ نیز بیت سوم ذکر نشده است.

[3]. موضوع ابو برزه در الاحتجاج ذکر نشده  است. ضمناً در ارشاد نیز فقط اشاره به چوب زدن یزید به دندان امام شده است. در کتب تَسْلِیَةُ الْمُجالِسْ و کامل بهائی نیز فقط اشعار ذکر شده و چوب به دندان زدن ذکر شده است.

[4]. تاریخ الامم والملوک ۵/۴۶۵؛ اَنْسابُ الاَشْراف ۳/۴۱۵؛ الفتوح ۵/۱۲۹؛ الارشاد۲/۱۷۹؛ اَلبِدْءُ وَالتّاریخ ۲/۹۰۴؛ اللهوف۱۵۶؛ الاحتجاج ۲/۱۱۶؛ الطبقات الکبری ۵/۱۱۱؛ مناقب آل ابیطالب ۴/۱۱۴؛ مُثیرُالأحْزان ۳۲۹؛ مَقْتَل خوارزمی ۲/۶۴ و۶۶ و۷۱؛ تَذْکِرَةُ الْخَواص ۳۴۸؛ کامل بهائی ۶۳۶؛ فُصُولُ المُهِمَّۀ ۲/۸۳؛ البِِدایَةوالنَّهایة ۸/۱۹۲؛ مناقب الطاهرین ۲/۶۰۲؛ قمقام ۵۵۸؛ تَسْلِیَةُ الْمُجالِسْ ۲/۳۸۸؛ بحارالأنوار۴۵/۱۳۳؛ نفس المهموم ۴۰۹؛ جلاءالعیون۶۱۰ ؛ منتهی الآمال ۵۰۹؛ مقتل امام حسین ۲۴۶؛ کبریت احمر۲۵۳؛ مقتل مقرّم ۳۷۲؛ ناسخ التّواریخ ۵۵۳ ؛ مهیج الأحزان ۶۸۸؛ مقتل جامع ۲/۱۲۱ . توضیحات: این گزارش در مقتل مقرّم، مناقب آل ابی طالب، اَلبِدْءُ وَالتّاریخ، تَذْکِرَةُ الْخَواص و اَنْسابُ الاَشْراف به طور مختصر و در تاریخ الامم والملوک، الطبقات الکبری، فُصُولُ المُهِمَّۀ و قمقام با اندکی اختلاف در جملات ذکر شده است.

[5]. در مقتل امام حسین به نقل از الثاقب فی المناقب آمده سر امام قرآن خواندند و آن مرد جواب داد. در بحارالأنوار نیز هر دو روایت ذکر شده است. ضمناً در صفحه ۵۵۴  قمقام نوشته در موقع ورود به شهر شام سر امام فرمودند: لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاّ بِالله!

[6]. مناقب الطاهرین ۲/۵۸۶؛ الخرائج و الجرائح ۲/۵۷۷؛ الثّاقِب فِی الْمَناقِب ۳۳۳؛ اِثْباتُ الْهُداة  ۴/۴۶؛ بحارالأنوار ۴۵/۳۰۴ و ۱۸۸؛ جلاءالعیون ۶۰۷؛ نفس المهموم۴۲۴؛ مقتل امام حسین ۲۳۹؛ مقتل مقرّم ۳۳۷؛ مهیج الأحزان ۶۸۳؛ مقتل جامع ۲/۱۰۹؛  قمقام ۵۷۴ .